Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ өнөөдөр / 2022.09.23/ нийслэлийн хамгийн том буюу 346 мянган иргэн оршин суудаг Баянзүрх дүүргийн иргэдтэй уулзлаа. Тус дүүргээс сонгогдсон УИХ-ын гишүүд болон Засгийн газрын зарим гишүүд оролцов.
Уулзалтын эхэнд Ерөнхий сайд Засгийн газраас хэрэгжүүлж байгаа “Алсын хараа- 2050”, “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-ын зорилтууд болон дэлхий дахинд өрнөж буй үйл явц, улс орны нийгэм, эдийн засгийн бодит байдал, дэлхийг хэрсэн санхүүгийн хүндрэл дотоодод хэрхэн нөлөөлж болзошгүй байгаа талаар, ихэнх улс орныг хамраад байгаа санхүүгийн хямралт байдлыг Монгол Улс хэрхэн хохирол багатай даван туулахад чиглэсэн Засгийн газраас авч хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааг танилцууллаа.
УИХ-аар баталсан “Алсын хараа-2050” урт хугацааны хөгжлийн бодлогын эхний 10 жилд буюу 2020-2030 он хүртэл хэрэгжүүлэх “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-ын гол зорилго нь эдийн засгаа богино хугацаанд сэргээх зорилготой бөгөөд өнгөрсөн 30 жилд манай улсын хөгжлийг хязгаарлагч зургаан хүчин зүйлсийг арилгахад чиглүүлж уг бодлогыг боловсруулсан гээд Засгийн газраас 2023 оны улсын төсвийг боловсруулахдаа ч шинэ жишгийг бий болгож, зарлага тал буюу халамжаа багасгаж, орлогоо дэмжих хөрөнгө оруулалтуудаа нэмэхээр төлөвлөж байгааг онцлов.

Манай улсын экспортын 90 хувь нь гурван боомтоос, импортын 90 хувь нь хоёр боомтоос хамаардаг. Эрчим хүчний салбарын ачаалал 118 хувь болж, жил бүр 140 тэрбум төгрөгөөр хэрэглээнийхээ 20 хувийн эрчим хүчийг импортолдог. Нэг хүнд ногдох газар нутгийн хэмжээгээр дэлхийд нэгдүгээрт эрэмбэлэгддэг ч газар нутгийнхаа ердөө 0.3 хувьд хүн амын 50 хувь нь амьдардаг учир замын түгжрэл, утаа, тоосжилт зэрэг өнөөдрийн хүндрэлтэй асуудлууд ужгирсан гэдгийг дурдлаа. Хөгжлийг хязгаарлагч хүчин зүйлсийг засахын тулд “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-ыг хэрэгжүүлэх зайлшгүй шаардлагатай гээд үүнд тусгагдсан томоохонтөсөл, хөтөлбөр, бүтээн байгуулалтуудынүр дүнд 2030 он гэхэд ДНБ багадаа гурав дахин тэлж, эрчим хүчний чадал 2.5 дахин, боомтын хүчин чадал гурав дахин, экспортын хэмжээ хоёр дахин өсөж, 280 мянга гаруй ажлын байр нэмэгдэхээр байгааг холбогдох тоо баримтаар тайлбарлав. Тухайлбал,2030 он гэхэд уг бодлогын үр дүнд мэдэгдэхүйц өөрчлөлт гарна хэмээн тодотгоод 2021 онд 43 их наяд байсан ДНБ гурав дахин нэмэгдэж 120-150 их наяд, нэг хүнд ногдох ДНБ 2021 онд 4599 ам.доллар байсан бол 12.054 ам.долларт хүргэхээр зорьж байгаа. Хүндрэл, бэрхшээл бүхэн өөр хоорондоо ямар нэг байдлаар холбоотой байдаг учир цогцоор нь шийдэх учиртай. Шинэ сэргэлтийн бодлого бол зөвхөн Засгийн газрын ажил биш. Нийслэл, дүүрэг, орон нутгийн иргэд, төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаагаар энэхүү цогц бодлогыг хэрэгжүүлж чадна гэдгийг тэмдэглэлээ.

Цар тахлын амаргүй цаг үеийг ч Засгийн газар амжилттай давж гарсан бөгөөд зөвхөн 2021 онд л гэхэд хүүхдийн мөнгөн тэтгэмжийг 100 мянган төгрөг болгож нэмэгдүүлэхэд 1.3 их наяд, хатуу хөл хорионы үед иргэн бүрд 300 мянган төгрөг олгоход 1.1 их наяд, цахилгаан, дулаан, усны төлбөрийг төрөөс хариуцахад 1.1 их наяд төгрөг зарцуулсан гэдгийг ч тодотгов.
Тэрбээр, өнөөдөр ч цар тахал болон геополитикийн хямралт нөхцөл байдал бидэнд дарамт үүсгэсээр байна. Ачаа тээврийн гацалт, газрын тосны бүтээгдэхүүн, ам.долларын ханшийн өсөлт зэрэг нь Монгол Улсын инфляц 14.4 хувьд хүргэхэд нөлөөлөөд байна. Инфляцийн 50 хувийг импортын бараа бүтээгдэхүүний үнийн өсөлт эзэлж байна. Үүний дотор, шатахууны үнэ 58.6 хувь, махны үнэ 16 хувиар нэмэгдсэн нь бусад бараа бүтээгдэхүүний үнэ өсөхөд нөлөөлсөн.Валютын орох урсгал буюу Монгол Улс гаднаас хэрхэн валют олдогвэ гэдэг асуулт гарч ирнэ.Экспортын орлого болвалют цуглуулдаг хамгийн гол суваг.Экспортодзэс, нүүрс, алтголлож ордог. Үүний 90 хувийг уул уурхайн салбар эзэлдэг. Тэгвэл олсон валютаа бид юунд зарцуулдаг вэ гэхээр импортын төлбөрт хамгийн их зарцуулдаг.Бензин, тоног төхөөрөмж, цахилгаан хэрэгсэл, хүнс зэрэг бүтээгдэхүүнгэсэн үг. Тэгэхээр цаашдаа бид яах вэ? Энэ хэвээрээ л яваад байх уу? Монгол Улс үйлдвэрлэгч улс болж, түүхий эдээ дотооддоо боловсруулдаг бол бидний валютын гарах урсгал багасаж, орох урсгал нэмэгдэнэ. Байгалийн баялгийнхаа 90 хувийг боловсруулалгүй хямд үнээр гаргаж, дотоодын хэрэглээнийхээ 90 хувийг гадаадаас худалдан авч байгаа нь аж үйлдвэржилтийн бодлого алдагдсантай холбоотой. Мал аж ахуйн орон атлаа жилд 15 сая арьс, ширийг боловсруулж чадалгүй хаяж байна.Зэсээ баяжуулж, нүүрсээ угааж, алтаа цэвэршүүлж, газрын тосоо боловсруулж, дотоодын хүнсээ хангаж, түүхий эд нийлүүлэгч улсаас аж үйлдвэржсэн улс болох учиртай. Хотын түгжрэлийг бууруулахын тулд хөдөө, орон нутгийн хөгжлөө бодлогоор дэмжих учиртай. Энэ бүхнийг цогцоор нь шийдэхийн тулд “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-д тусгагдсан Боомтын, Эрчим хүчний, Аж үйлдвэржилтийн, Хот, хөдөөгийн, Төрийн бүтээмжийн, Ногоон хөгжлийн сэргэлтүүд чиглэх болно” гэлээ.   

Уулзалтын төгсгөлд Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ болон холбогдох сайд нар, Баянзүрх дүүргийн удирдлагууд нийслэлчүүд төдийгүй тус дүүргийн иргэдийн өмнө тулгамдаж байгаа гол асуудлуудын хүрээнд илэн далангүй ярилцаж, 28 иргэний сонирхсон асуултад хариулж, хүсэлтийг нь газар дээр нь шийдвэрлэв. Нийслэлчүүдийн дөрөвний нэг нь оршин суудаг Баянзүрх дүүргийн хувьд гэр хорооллын авто зам, гэрэлтүүлэг, ногоон байгууламж тааруу, боловсролын хүртээмж буюу цэцэрлэг, сургуулийн хүрэлцээ муу байдаг, төрийн байгууллагын анхан дунд шатанд хүнд суртал их байгаа, сүүлийн хэдхэн жилийн дотор улстөржилтөөс болоод хөгжлийн үзүүлэлтээрээ бусад дүүргүүдтэй харьцуулахад сүүл мушгих болсон, ахмадуудын хувьд хөнгөлөлттэй эмийн асуудал зэрэгт Засгийн газрын зүгээс онцгойлон анхаарах шаардлагатай байгааг иргэд хэлж байв.
Иргэдийн санал, хүсэлтийн дагуу Ерөнхий сайд Баянзүрх дүүргийн хэмжээнд санхүүжилт нь тодорхойгүйгээс “царцаасан” 31 обьект байдгаас зураг төсөв нь бүрэн байгааг нь ирэх оны төсөвт тусгуулах, мөн сургууль, цэцэрлэгийн дөрвөн барилгын хөрөнгө оруулалтыг шийдвэрлэх, гэр хорооллын зам, гэрэлтүүлэг, ногоон байгууламж зэрэг бүтээн байгуулалтын зураг төсвийг бэлэн болгоход зориулж Ерөнхий сайдын багцаас дөрвөн тэрбум төгрөг олгохоор шийдвэрлэлээ.